SDG’s halen? Focus op SDE’s
Voor het halen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN hebben we nog tot 2030. Gaat dat wel lukken? Dit kan helpen: Sustainable Development Enablers, kortweg SDE’s. Bedacht door Kees Klomp en Shinta Oosterwaal. Hun stelling: ‘Als we de SDE’s naleven, hoeven we de SDG’s niet meer na te streven; die worden dan vanzelf een feit.’
Begin 2021 verschenen hun SDE’s stap voor stap op Linkedin. Velen reageerden: zet ze eens bij elkaar op een rij. Wij hebben dat hieronder gedaan. Hun tekst en beeld uit januari 2021, zonder enige aanpassing.
Eén SDE, re-storyation, is volgens Kees en Shinta ‘eerst en vooral nodig’. Die hebben we nader uitgewerkt in een separaat blog.
___________
INLEIDING
De hele wereld bewust maken van- en samen laten werken aan- 17 universele doelen om de wereld te verbeteren is een immense prestatie. De SDG’s zijn een -terecht- succes.
Er is eigenlijk maar één kritiekpunt, maar dat is dan wel meteen fundamenteel: de SDG’s zijn namelijk onrealistisch. Onhaalbaar. In dit economische systeem gaan we de SDG’s never-nooit behalen. Hetgeen ook steeds nadrukkelijker blijkt. In September 2020 bleek uit onderzoek dat we nu al meer dan 60 jaar achter op SDG-schema lopen.
Tijdens het schrijven van THRIVE ontdekten Shinta Oosterwaal en ik dat er ook een radicaal andere kijk op de SDG’s mogelijk is. Het paste niet in de structuur van het boek; daarom hebben we er maar iets autonooms van gemaakt.
Wij zetten niet langer de nobele doelen centraal, maar de noodzakelijke voorwaarden. We hebben deze 21 veroorzakers van de SDG’s de Sustainable Development Enablers -SDE’s- genoemd.
Welke factoren veroorzaken het bewerkstelligen van de 17 SDG’s? Welke factoren stimuleren het behalen van de SDG’s?
Het principe is simpel: als we de SDE’s naleven hoeven we de SDG’s niet meer na te streven; die worden dan vanzelf een feit.
Dank Annet Konijn – BuroKOM voor het helpen met de visualisering 🙂
SDE 1: FACE THE FACTS
Feiten onder ogen zien
Het bijgesloten artikel begint met de zinnen:
‘Insecten sterven uit, en zo snel dat er over 50 jaar nog maar de helft over is van de aantallen nu. In dat tempo zouden over 100 jaar alle insecten uitgestorven zijn. Dat is de conclusie van nieuw onderzoek’.
Lees die zinnen nou nog eens, maar dan rustig en met volle aandacht. Zie echt wat er staat:
‘Insecten sterven uit, en zo snel dat er over 50 jaar nog maar de helft over is van de aantallen nu. In dat tempo zouden over 100 jaar alle insecten uitgestorven zijn. Dat is de conclusie van nieuw onderzoek’.
Als het goed is, ervaar je nu gevoelens van angst, of woede, of wanhoop, of machteloosheid; of ’n andere sterke, negatieve emotie. Dit nieuws is immers zéér verontrustend.
We worden keer op keer geconfronteerd met dit soort verontrustende berichten over verontrustende crises. Het is echter cruciaal dat we de betekenis van de informatie doorleven; we moeten de feiten verwerken. Als je dit soort berichten slechts oppervlakkig bekijkt, ligt de waan van de dag op de loer.
Pas als we ’t beest recht in de bek kijken, gaan we de noodzakelijke urgentie ervaren. Daarom begint alles wat Shinta Oosterwaal en mij betreft met facing the facts!
SDE 2: LIFE CENTRICITY
Leven centraal stellen
Na ’n paar eeuwen kapitalisme vieren individualisme & eigenbelang hoogtij in ’t overgrote deel van de wereld. We bekijken de wereld nadrukkelijk vanuit onze verschillende ego-perspectieven; we zijn eerst & vooral met onszelf en onze eigen situatie bezig. En in heel veel gevallen betekent dit onze persoonlijke economische situatie, omdat welvaart c.q. levensstandaard als norm domineert.
Klimaatverandering zorgt er momenteel voor dat we wereld-centrische kijk ontwikkelen. Klimaatverandering is ’n ecologische probleem dat ’n bedreiging vormt voor de gehele mensheid, en kan ook alleen met de hele mensheid worden opgelost. We moeten klimaatverandering als wereld-gemeenschap benaderen; we moeten ons individuele eigenbelang ondergeschikt maken aan ’t collectieve algemene belang.
Een enorme stap & uitdaging. En tóch is het nog niet genoeg.
We moeten namelijk een leven-centrische kijk ontwikkelen. Wij leven als soort in een wederzijdse afhankelijkheid met miljoenen-en-miljoenen andere levensvormen. Het gaat niet om het veiligstellen van ons bestaan als mensen, maar het laten floreren van de gehele biosfeer. We delen deze planeet met andere soorten die net zoveel rechten hebben als wij. Daartoe moeten we een primaire, ecologische kijk op zaken ontwikkelen.
SDE 3: INTER-RECIPROCITY
Inter-wederkerigheid
Feit: het leven op aarde is één groot wederzijds verbonden en wederzijds afhankelijk relatie-netwerk. De boeddhistische leraar Thich Nhat Hanh noemt dit gegeven inter-zijn.
Alles is per definitie relationeel. Niets is autonoom. Het leven is een teamsport. Mijn leven is afhankelijk van hét leven en dus ben ik mede-verantwoordelijk voor de zorg voor hét leven.
Inter-wederkerigheid draait om het inrichten van ons leven op basis van deze werkelijkheid; in het teken van onze relatie met alle andere vormen van leven op aarde met wie we altijd verbonden zijn. Bewust. Zorgzaam. Genereus. Dankbaar.
Niemand heeft de essentie van deze 3e SDE mooier beschreven dan Robin Wall Kimmerer:
‘Everything we use is the result of another’s life, but that simple reality is rarely acknowledged in our society. Each person, human or no, is bound to every other in a reciprocal relationship. Just as all beings have a duty to me, I have a duty to them. An integral part of human’s education is to know those duties and how to perform them. If gifts and responsibilities are one, then asking What is our responsibility? is the same as asking What is our gift?
SDE 4: RESPECT THE ELDERS
Respecteer oude wijsheden
We zouden deze vierde SDE ook Embrace Indigenous Wisdom hebben kunnen noemen.
Onze huidige samenleving staat sinds de Verlichting nadrukkelijk in het teken van modernisme en vooruitgang. Er is daarbij een heilig geloof in het reductionisme van de wetenschap; in de empirie en de harde feiten.
Maar voor ‘n gezonde samenleving is er net zoveel ruimte voor wijsheid nodig. Wijsheid gaat over de belichaming van kennis; een diep besef en begrip van zaken. Wijsheid bestaat juist bij gratie van tradities en het eren van het – lange – verleden.
En voor die wijsheid kunnen we – daarom – terecht bij onze inheemse zusters en broeders. Indigenous people hebben een diep doorleefde kennis over de natuur; over het wereldwijde wederzijds afhankelijke relatienetwerk wat we ‘het leven’ noemen. Daar waar de moderne mens de relatie met de natuur helemaal uit het hoofd en hart is verloren, leven inheemse volkeren nog volop in harmonie met de natuur.
Willen wij als menselijke soort overleven, dan moeten we met veel meer respect & leergierigheid naar deze ‘Earthkeepers’ kijken; wij moeten terug naar de toekomst.
SDE 5: RE-STORYATION
Nieuwe verhalen
Het was Charles Eisenstein die Shinta Oosterwaal en mij inspireerde tot deze 5e SDE.
Eisenstein stelt dat ‘Symptoms rest on top of systems; systems rest on top of stories’. Wat Eisenstein ons hier leert is extreem fundamenteel.
Om een systeemverandering te bewerkstelligen, heeft het geen enkele zin om symptomen van dat systeem te bestrijden; noch om tegen het systeem te ageren of protesteren. Het systeem kan/zal alleen veranderen als we het verhaal wat daar aan ten grondslag ligt – het verhaal wat het systeem veroorzaakt – veranderen. Alles is gebaseerd op de grote basisverhalen waarmee we onszelf en ons leven beoordelen; de vensters waardoor we de wereld beschouwen. Systeemverandering ontstaat bij gratie van ontologie.
We hebben dus eerst en vooral een nieuw verhaal nodig. Wat mij betreft is dát de primaire functie van de Betekeniseconomie; het is een nieuw narratief. Het is een andere, nieuwe manier van naar de wereld kijken.
Re-storyation dus. Een – prachtige – term die overigens bedacht is door Gary Nabhan!
SDE 6: DEEP CHANGE
Diepe verandering
Ik heb in de loop der jaren honderden betekenisvolle ondernemers gesproken. Ik heb uit die gesprekken geleerd dat betekenisvolle ondernemers 2 geïntegreerde gedragingen vertonen die uniek zijn:
1) Ze internaliseren maatschappelijke problemen. Ze hebben allemaal een intrinsieke motivatie om maatschappelijk geëngageerd gedrag te vertonen. Ze hebben daartoe altijd een moment in hun leven gehad waarin een bepaald maatschappelijk probleem hun persoonlijke probleem werd. Ze hebben zich iets persoonlijk aangetrokken; zij zijn door iets geraakt. Ik noem dat daarom het ‘spear in the chest’ proces; geïnspireerd op Ray Anderson van Interface.
2) Ze manifesteren maatschappelijke oplossingen. Ze leven hun persoonlijke- en zakelijke leven expliciet in maatschappelijke dienst. Ik noem dat het ‘swallowing the porcupine’ proces; geïnspireerd op een oude, boeddhistische wijsheid. Een stekelvarken kun je – eenmaal ingeslikt – nooit meer uitspugen; je kunt maatschappelijk engagement niet meer ‘uit’ zetten als het eenmaal ‘aan’ is gegaan.
Het maatschappelijke geëngageerde gedrag van betekenisvolle ondernemers is geen – extrinsiek gemotiveerd – ‘moetje’ maar een diep doorleefde, dienstbare wens waarin het zelfbeeld, mensbeeld & wereldbeeld fundamenteel zijn veranderd.
SDE 7: ABUNDANCE
Overvloed
Ik wil deze 7e SDE duiden aan de hand van een aantal alleszeggende citaten…
‘The basic concept of economics is scarcity: things have value in terms of their scarcity: the market-price of goods are set according to their relative scarcity. Scarcity is the beating heart of economic theory; it supports the current welfare-economic structure and drives economic growth’ – Marshall Sahlins
‘If one examines the ancient and indigenous traditions of the world, the contrary assumption is that the world is fundamentally abundant; let us call this an ontology of primary abundance. We did not create the world, we do not keep it running, we do not provide the air, sun, water, fire, animals, plants, and the rest of the things around us; including us. These are given to us’ – Peter Timmerman
‘Scarcity and plenty are as much qualities of the mind and spirit as they are of the economy. Gratitude plants the seed for abundance. A deep awareness of the gifts of the earth and of each other is medicine’ – Robin Wall Kimmerer
De misschien wel meest fundamentele systeemfout in ’t huidige economische paradigma is dat het gestoeld is op schaarste. Niets-maar-dan-ook-niets is giftiger & gevaarlijker dan dat.
Abundance and other lessons from nature
SDE 8: UNIVERSAL LOVE
Universele liefde
Denk eens even aan iemand die je lief hebt. Je levenspartner, je kind, je vader, je moeder, je beste vriend(in), je hond. Het maakt niet uit wie je in gedachten neemt, als je de liefde maar voelt.
Als het goed is krijg je vanzelf warme gevoelens & gedachten, en hoef je er geen seconde over na te denken wat je zou doen als je geliefde je hulp nodig zou hebben; je zou deze hulp onvoorwaardelijk geven. Zo gaat dat met liefde.
Liefde is geheel natuurlijk. Het ontstaat en bestaat vanzelf. Daarom is het eigenlijk vreemd dat we er een exclusieve zaak van hebben gemaakt; dat we onze liefde beperken tot een bepaalde groep. Waarom voelen we slechts liefde voor een kleine groep? Waarom zouden we niet van alles en iedereen houden? Waarom zouden we niet onvoorwaardelijk voor alles en iedereen kunnen zorgen?
Als we liefde kunnen voelen voor álle mensen, bestaat er geen armoede of honger meer in de wereld. Als we liefde kunnen voelen voor de planeet, bestaat er geen vernietiging & vervuiling meer. Zo simpel is het.
Erik Friedeberg en vele anderen ontwikkelen momenteel De Schaal van Betekenis; een methode om liefde in bedrijven & bedrijfsvoeringen te waarderen en stimuleren. Wat mij betreft is dit niet minder dan revolutionair!
SDE 9: SERVANTSHIP
Dienaarschap
De moderne mens leeft al vele honderden jaren afgesneden van de natuur en/of heeft een relatie met de natuur die gebaseerd is op domineren, controleren en exploiteren. Wij voelen en gedragen ons verheven; de natuur is er om ons te dienen.
Door schade & schande wijzer geworden, beginnen we ondertussen steeds massaler te (h)erkennen dat we als menselijke soort helemaal niet boven de rest van het leven op aarde staan; dat we daar een gewoon onderdeel van zijn. We beginnen te beseffen dat wanneer het slecht gaat met de natuur, het automatisch ook slecht gaat met ons. Ons lot is onlosmakelijk verbonden aan alle andere soorten op aarde.
De Betekeniseconomie draait wat Shinta Oosterwaal en mij betreft om nog een verdere, volgende stap; een stap die in het teken staat van dienstbaarheid. De Betekeniseconomie gaat niet over duurzaamheid (sustainability), maar over dienstbaarheid (thriveability)!
Wij gaan onze menselijke kwaliteiten (die we voorheen hebben gebruikt om het leven op aarde te vernietigen) gebruiken om het leven op aarde te restaureren & regenereren. Wij zijn als soort -met onze intellectuele kwaliteiten en samenwerkingscapaciteiten- in staat om ’t leven op aarde te dienen; om ’t totale levende systeem te laten floreren.
SDE 10: SYSTEMVALUE
Systeemwaarde
Feit I: het leven op aarde is één groot wederzijds verbonden en wederzijds afhankelijk systeem; een relatienetwerk.
Feit II: in economie en in business heeft systeem-denken nog geen centrale plek.
Feit III: die combinatie is levens-gevaarlijk.
De conventionele manier vorm van waardecreatie in de economie & business is aandeelhouderswaarde. Bedrijven hebben maar één doel: winstmaximalisatie voor de aandeelhouders. De markt staat volledig los van maatschappij en moeder aarde. Bedrijven hebben maar één belang: eigenbelang.
Ondertussen (h)erkennen we dat bedrijven en markten natuurlijk wel degelijk in interactie zijn met maatschappij & moeder aarde; dat bedrijfsvoering de toestand van de wereld beïnvloedt en dat bedrijven daarom maatschappelijke verantwoordelijkheid inachtnemen en zich aan duurzaamheid-inspanningen committeren. Dit wordt het shared value paradigma genoemd.
De Betekeniseconomie draait om systeemwaarde; om de (h)erkenning dat de economie & bedrijven er zijn om het sociale & ecologische leven op aarde te dienen. Omdat het leven op aarde één systeem is, bestaat er geen eigenbelang. Alleen algemeen belang. Alles wat bedrijven doen, heeft per definitie invloed op alles. Betekenisvolle bedrijven handelen daarom maatschappelijk aansprakelijk.
SDE 11: COMMON GOOD
Algmeeen welzijn
De befaamde Earthrise-foto die Apollo 8 astronaut William Anders in 1968 maakte van onze aardbol had destijds een enorme impact. Het was de eerste keer dat we als mensheid de kwetsbaarheid en de uniciteit van ons aardse thuis konden zien met onze eigen ogen. En dat emotioneerde. Hevig. Het maakte ons in één klap bewust hoe bijzonder het is dat onze planeet alles heeft om leven mogelijk te maken, en dat onmiddellijk daarbuiten helemaal niets is; slechts gescheiden door een flinterdun laagje dampkring.
Deze 11e SDE focust op dit gegeven; we laten ons leiden door allerlei menselijk, gecreëerd onderscheid zoals landen, rassen, soorten, culturen, religies, ideologieën en economieën. Allemaal enorm belangrijk en bepalend voor de waan van de dag, maar uiteindelijk allemaal totáál overbodig als we uitzoomen en het Earthrise-perspectief innemen.
We behandelen ‘one world’ als een soort nostalgisch hippie-ideaal, terwijl het een keihard feit is. En het enige wat écht telt is het feit dat we met elkaar één dezelfde planeet en thuis delen.
Met verdeeld handelen komen we never-nooit tot het bewerkstelligen van universele doelen zoals de SDG’s; dat lukt pas als op de gedeelde zaken focussen. De focus op common good is daarom de norm van de Betekeniseconomie.
SDE 12: WELLDOING
Welbevinden
Welldoing (weldoen) is de actieve, werkwoord-versie van wellbeing (welzijn). Gebaseerd op de stokoude wijsheid van Plato -the one will never be well unless the whole is well – draait weldoen om ’n radicaal inclusieve, positieve benadering van zaken.
De inspiratie voor deze SDE kwam voor Shinta Oosterwaal en mij van Ralph Thurm en Bill Baue van r3.0. Ralph & Bill introduceerden het rightsholdership-beginsel bij ons.
We zijn bekend met het shareholders-beginsel, waarin de bedrijfsvoering plaatsvindt in dienst van de financiële belangen van een selecte groep aandeelhouders.
We zijn ondertussen ook bekend met het stakeholder-beginsel, waarin de bedrijfsvoering een grotere, bredere groep belanghebbenden in acht neemt; deze belanghebbenden krijgen daarmee invloed op de bedrijfsvoering.
Maar in de Betekeniseconomie gaan we nog een belangrijke stap verder, hetgeen wordt vertegenwoordigd door het rightsholders-beginsel. De bedrijfsvoering gaat álle wezens in acht nemen; ook de wezens die geen invloed uit kunnen oefenen op het bedrijf, maar die daar wél door worden beïnvloed. En het bedrijf streeft daardoor een ‘gross positive’ bedrijfsvoering na -welldoing- waarbij op álle parameters (dus sociaal, ecologisch, individueel én financieel) positief gescoord wordt.
SDE 13: TRUE MARKETS
Echte markten
Onze huidige economie is een vrije markt economie. Dit betekent dat -in lijn met de Onzichtbare Hand van Adam Smith- vraag & aanbod, producent & consument elkaar in vrijheid optimaal weten te vinden, en als vanzelf tot een optimale wederzijdse afstemming van belangen komen. Er is bewust zo weinig mogelijk overheidsinterventie.
Alhoewel er op zich niks mis is met markten, noch met vrijheid, zien we vandaag de dag nadrukkelijk de pijnlijke & perverse gevolgen van de vrije markten. De vrije markt economie gaat -hebben we ondertussen uit schade & schande geleerd- namelijk gepaard met een veelheid aan ernstige sociale en ecologische schade en kosten. Wat goed is voor de markt, blijkt in heel veel gevallen slecht voor mens & milieu. Veel vrije markten zijn volstrekt oneerlijk; er wordt lustig op los geëxternaliseerd.
In de Betekeniseconomie richten we ons daarom op échte markten. We zouden echte markten ook vólle markten kunnen noemen; markten waarin álle kosten & opbrengsten -dus ook de sociale & ecologische kosten & opbrengsten- eerlijk worden berekend en in context worden geplaatst.
Dank Michel Scholte en True Price consorten voor jullie essentiële werk!
SDE 14: PLACE BASED
Lokaal en menselijk
De inspiratie voor deze SDE hebben Shinta Oosterwaal en ik gekregen van Helena Norberg-Hodge, David Bollier en Joe Brewer die in ons aanstaande THRIVE-boek alledrie een expliciet lokale en/of bio-regionale kijk op economie delen.
Alledrie beschouwen ze globalisering en de daarbij horende dominantie van de wereldeconomie als hét bronprobleem. De ronkende wereldeconomie gaat immers gepaard met immense ecologische & sociale schade. De wereldeconomie is dé motor van klimaatverandering en de ineenstorting van biodiversiteit. De wereldeconomie is de veroorzaker van de gapende welvaartskloof tussen de Global North en Global South. En de wereldeconomie is de sloper van lokale economieën; omdat er elders goedkoper kan worden geproduceerd.
De oplossing voor deze problemen is simpel; we moeten terug naar lokaal & bio-regionaal. We moeten terug naar de menselijke & natuurlijke maat. We moeten terug naar ’n samenlevingsvorm met duidelijke menselijke & natuurlijke begrenzingen.
In plaats van de huidige grenzeloosheid. Op álle vlakken!
SDE 15: LONG TERMISM
Langetermijn-denken
Voor de Native Americans – en andere inheemse volkeren – bestaat er geen korte termijn. Zij geloven de aarde in bruikleen te hebben gekregen, en nemen daarom elke beslissing in het heden met de inachtneming van volgende 7 generaties. Elke handeling wordt voorafgegaan door de gewetensvraag of iets tot in de verre toekomst schade zal berokkenen. De zorg voor het huidige nageslacht omvat de zorg voor het aanstaande nageslacht.
De moderne, westerse mens is precies het tegenovergestelde.
In onze samenleving viert korte termijn denken-en-doen hoogtij. De waan van de dag is in de afgelopen eeuwen radicaal leidend geworden. Hedonisme is de norm geworden. We leven ecologisch op de pof.
Met grote, negatieve gevolgen. De historische woorden ‘Na ons de zondvloed’ zijn nog nooit zo letterlijk geweest. Het korte termijn denken-en-doen heeft ons lange termijn bestaansrecht getorpedeerd. De toekomst voor de volgende 7 generaties is zeer ongewis en ziet er met klimaatverandering en de ineenstorting van biodiversiteit allesbehalve rooskleurig uit.
De Betekeniseconomie omarmt daarom het lange termijn-denken als ‘nieuwe’ norm. We moeten niet alleen goede ouders zijn, maar ook goed voorouders zijn!
https://www.groene.nl/artikel/de-vooruitkijkende-samaritaan
SDE 16: REGROWTH
Hergroei
De Betekeniseconomie draait in essentie om het nastreven van een – florerende – balans tussen welvaart (levensstandaard, geld), welzijn (objectieve kwaliteit van de collectieve – sociale en ecologische – levensomgeving) en welbevinden (subjectieve, gepercipieerde levensomstandigheden, geluk).
Het probleem van het huidige systeem is dat de balans zoek is; het wordt extreem gedomineerd door welvaartsontwikkeling en – dus – economische groei.
In het boek ‘De Kwetsbare Welvaart van Nederland’ van wetenschappers Harry Lintsen et al. is te lezen hoe deze economische groei al sinds de jaren ‘60 negatieve gevolgen heeft gehad voor welzijn en welbevinden. Ons welzijn en welbevinden heeft geleden onder de welvaartsgroei. Anders gezegd; we zijn wél rijker geworden, maar niét gelukkiger.
ReGrowth is de erkenning dat we de juiste groei nastreven. De komende decennia moeten we welzijn en welbevinden prioriteren en accepteren als/dat dit ten koste gaat van welvaart.
SDE 17: POST CAPITALISM
Post kapitalisme
Wat mij betreft is het kapitalisme één van de bronproblemen van het huidige systeem. Ik ben dan ook uiterst kritisch over het kapitalisme; en nee, dat betekent niet dat ik het socialisme of communisme wil propaganderen.
Met dank aan nieuwe economiedenkers als Damaris Matthijsen en David Bollier, weten we ondertussen namelijk dat er nog ’n compleet andere systeemvisie mogelijk is.
In het kapitalisme regeren de vrije markten en ’t private eigendom. In ’t socialisme & communisme regeren de staat en ’t publieke eigendom. En in de markt/staat -ook wel bekend als De Derde Weg- zie je ’n blend van vrijheid & controle; van markt & staat.
Maar er is dus een 4e weg in opkomst die ik ’t commonisme noem. Als in: een systeemvisie gebaseerd op de commons. Ik beschouw commonisme als de primaire systeemtheorie van de Betekeniseconomie.
Het barst wereldwijd al van de commons. Hierin staan niet de markt of de staat centraal -noch een mix van de twee- maar de burger.
Die burger is tegelijkertijd producent & consument. Die burger is niet uit op ’t vergaren van zoveel mogelijk bezit maar op ’t zo goed mogelijk beheren van de commons. Die burger besteedt het besturen niet uit aan de staat, maar doet dat direct zelf. Met elkaar. Voor elkaar.
SDE 18: THINK THRIVE
Floreer!
De kortst mogelijke manier om de Betekeniseconomie samen te vatten is één woord: Thrive. Floreren. Dit in tegenstelling tot het adagium van het huidige economische systeem: groeien. Grow.
Thriving is iets héél anders dan growing.
Shinta Oosterwaal en ik hebben de drie belangrijkste thrive-kwaliteiten samengevat in wat wij ’the tree of thrive’ noemen, met 3 kenmerkende C’s:
1) Alles begint met begrijpen hoe het leven op aarde in elkaar zit; thriving is geworteld in comprehension of life. Dit is de rede waarom ecologen en ecologie wat ons betreft minstens dezelfde ruimte en aandacht moeten krijgen als economen en economie.
2) De basis van floreren wordt gevormd door het vermogen om met het levende systeem samen te werken; in plaats van het tegenwerken, wat in het huidige systeem de – onnatuurlijke & onhoudbare – norm is geworden. Floreren is een teamsport. Floreren is 100% co-existentieel.
3) De output van thriving zijn initiatieven die herkenbaar levens-versterkend zijn. Conducive to life. Alléén-en-dan-ook-echt-alléén als iets het leven op aarde versterkt kan er sprake zijn van een betekenisvol initiatief; kan iets integraal waardevol zijn. Er kan slechts sprake zijn van floreren als het hele levende systeem positief profiteert.
SDE 19: HUMAN KIND
De mens
Misschien wel het grootste vergif van ons huidige economische systeem, is dat het gebouwd is op de veronderstelling dat de mens van nature ‘slecht’ is, en dat het huidige economische systeem – dat gebaseerd is op egoïsme en individuele nutsmaximalisatie – daarmee ‘natuurlijk’ is ‘omdat de mens nou eenmaal zo is’.
Maar de mens is natuurlijk helemaal niet ‘slecht’ en dus ook niet per definitie egoïstisch. Er is volop wetenschappelijk materiaal beschikbaar dat het tegendeel bewijst. Wij mensen zijn tot de meest verschrikkelijke dingen en staat, maar even zo tot de meest fantastische dingen. Wij mensen kunnen op sommige momenten enorm egoïstisch zijn, maar in andere situaties even zo altruïstisch.
Zoals Rutger Bregman ons in zijn prachtige De Meeste Mensen Deugen-boek heeft laten lezen, gaat het erom hoe we met deze beide kanten van onszelf omgaan.
Waar besteden we de meeste aandacht aan? Welke kant en kwaliteit van onszelf ontwikkelen we het beste?
De Betekeniseconomie is gebouwd op de veronderstelling dat we het ‘goede’ in ons kunnen cultiveren, en dat dit gróte effecten kan/zal hebben op onze samenleving en wereld.
The black wolf and the white wolf, basicgoodness.com, leestijd 4 minuten
SDE 20: MINDFULNESS
Kracht van aandacht
Alles wat je aandacht geeft dat groeit. Het is een wijsheid die zo oud is als de mensheid zelf.
We kunnen de kracht van aandacht perfect ontdekken in het immens populaire vogelen; het turen naar vogels. Met vogelen geef je vogels – extra – aandacht. In plaats van ze niet of nauwelijks gade te slaan in de waan van de dag, neem je tijdens vogelen tijd en geef je je waarnemen van vogels focus.
En dat verandert álles.
Opeens ontdek je hoe ontzettend mooi de tekening van een koolmees eigenlijk is, hoe speels de huismus is, hoe prachtig een roodborstje zingt en hoe sierlijk een zwaluw vliegt. Het zijn stuk voor stuk kleine wondertjes.
Je ziét het. Je hóórt het. Je ontdekt hoe prachtig en geweldig alledaagse vogels eigenlijk zijn. Gewoon door aandacht.
Aandacht verandert álles en is de beste remedie tegen de ineenstorting van biodiversiteit. Als we mensen aandacht kunnen laten hebben voor het wonder waarin we mogen leven – de natuur – dan zullen ze daar vanzelf liefde voor ontwikkelen en daarvoor willen zorgen.
Ga turen!
Vogelen neemt een hoge vlucht, vogelbescherming.nl, leestijd 3 minuten
SDE 21: NON-DUALITY
Non-dualiteit
Eén van de grote bronproblemen van ons huidige systeem, is dat het gestoeld is op dualisme. We zijn volledig gewend geraakt om te denken in tegenstellingen. Het is goed – slecht, links – rechts, man – vrouw, zwart – wit, god – duivel. We polariseren er op los. we positioneren ons immers in een bepaald kamp en nemen daarmee per definitie afstand van een ander kamp. Het ene zijn we wel, en daarmee zijn we het andere juist niet.
Het is goed om ons te beseffen dat al die tweedelingen uiteindelijk gecreëerd worden door onszelf; het is niet meer een construct is van ons menselijke denken. Er is eigenlijk helemaal geen polariteit. Er is eigenlijk altijd en alleen eenheid. De metafysische werkelijkheid is helemaal niet binair maar een continuüm.
We moeten niet kijken naar dat wat mensen verwijdert maar naar wat hen verbindt. Dat is net zo moeilijk-of-makkelijk dan het tegenovergestelde. Verwijdering en verbindingen zijn twee kanten van dezelfde medaille. We komen niet verder door bepaalde zaken te verbannen; door te bepalen dat iets/iemand er wel/niet mag zijn. We komen verder als we alles omarmen. Daarom en daarmee zouden we non-dualisme ook kunnen beschrijven als radicale inclusiviteit. Diversiteit is geen keuze maar een feit.
‘Non-dualisme geft denkruimte’, trouw.nl, leestijd: 2 minuten
SLOTWOORD
jan. 2021
Ik heb jullie de afgelopen 18 dagen een korte introductie gegeven van de verschillende SDEs.
Om tot een volgende versie te komen, horen Shinta Oosterwaal en ik graag jullie feedback.
Missen jullie enablers? Missen jullie Betekeniseconomie-veroorzakers c.q mogelijk-makers van een integraal florerend ecosysteem waarin welvaart, welzijn en welbevinden in balans zijn?
Zijn er SDEs die wat jullie betreft overbodig/onnodig zijn, of die samengevoegd kunnen worden?
Zijn de enablers scherp/duidelijk genoeg voor jullie? Of hebben jullie suggesties voor andere/betere benaming?
We horen graag van jullie ??
—–
update maart 2021
Ik heb ontzettend veel -positieve- reacties gekregen op de SDE’s, en ook ontzettend veel -nuttige- input ontvangen op mijn oproep om Shinta en mij van feedback te voorzien; om inhoudelijk kritiek te geven op de SDE’s.
Het heeft erin geresulteerd dat we 3 SDE’s hebben toegevoegd: Human Kind, Mindfulness en Non-Duality.
De volgende stap die ik wil maken is dat ik formeel (actie)onderzoek wil gaan doen naar de SDE’s. Ik wil (o.a. bij mijn eigen Rotterdam University of Applied Sciences) kijken of-en-hoe we de SDE’s als kennis, houding, kunde en gedrag kunnen cultiveren onder studenten, docenten en ons Rotterdamse werkveld; als een onlosmakelijk onderdeel van de transitie richting de Betekeniseconomie.
Wie doet er met ons mee?
Kees Klomp
