Re-storyation pakt diepere oorzaken aan
Makkelijker de Sustainable Development Goals (SDGs) halen? Daartoe lanceerden Kees Klomp en Shinta Oosterwaal een lijst Enablers, de SDEs. Met daarbij de stelling: één SDE is eerst en vooral nodig, re-storyation. Want daarmee pak je diepere oorzaken aan.
Begin 2021 vroegen Kees en Shinta input ter verbetering. Wij hebben re-storyation uitgewerkt en toegankelijker gemaakt.
Hieronder staan:
- het resultaat; daarmee kun je uit de startblokken
- de stappen van re-storyation in één schema
- selectie uit de reacties die we kregen:
– verwijzingen naar wetenschappers die dit onderstrepen
– bedankje van Kees Klomp voor deze uitwerking
Verbetering?
Begin met een goed verhaal
Gevolgen bestrijden heeft geen zin, en al helemaal niet als je werkt aan fundamentele verandering. Je moet de oorzaak aanpakken, en die ligt in onszelf. Wij handelen op basis van diepgewortelde verhalen, vol emoties en overtuigingen. Door nieuwe impulsen laten die verhalen zich veranderen of vervangen. Dat noemen we re-storyation. Het is heel krachtig. Voor individu, groep en hele samenleving. Dit maakt SDE 5 zo buitengewoon essentieel.
Naar sommige nieuwe verhalen gaan mensen zelf op zoek, andere komen zomaar op je pad. Maar veel verhalen hebben onbewust een plek in je brein gevonden, bijvoorbeeld al in je vroege jeugd. Voor jou zijn ze zo alledaags als ademhalen. Op grond van al die soorten verhalen maak je keuzes, gaat je leven een bepaalde kant op.
Dat re-storyation hier veel invloed op kan hebben, weet inmiddels bijna iedereen. Dankzij verhalen zijn we afval gaan scheiden. Maar ook nepnieuws heeft allerlei maatschappelijke gevolgen. Het principe daarachter is in alle gevallen hetzelfde.
Gedrag en (sub)cultuur
Verhalen leiden tot keuzes en vervolgens tot gedrag. Andere mensen maken min of meer diezelfde keuzes en vertonen ook dat gedrag. Mensen met (ongeveer) dezelfde keuzes en gedrag vormen veelal een (sub)cultuur, of bubble. De hiphop-scene, outlaw motor gangs, kerkgangers op de Bible-belt… Zo zitten we allemaal in een (sub)cultuur, de ene beter herkenbaar dan de andere.
Systemen nodig
Om die culturen te laten functioneren, zijn systemen nodig. Met ontmoetingsplaatsen, producten, winkels en kappers die daar helemaal bij passen.
En die systemen hebben zo hun gevolgen. Ze leiden zelfs tot symptomen waar helemaal niemand in die cultuur om gevraagd heeft. Of waar die cultuur (op termijn) zelfs last van heeft.
Symptomen ontstaan
Zo heeft werkelijk geen enkele organisatie of individu ooit als doel gesteld: “Laten we zorgen dat er heel veel plastic soep in zee komt”. Toch is die soep er. Op wereldschaal. Het is een symptoom, voortkomend uit een systeem, voortkomend uit een cultuur, gedrag, keuzes, verhalen.
Een basisverhaal dat hieraan ten grondslag ligt, kan als kern hebben: “ik heb recht op een makkelijk leven”. Of “ik ben nu eenmaal lui”.
Wie leeft in zo’n soort verhaal, zal niet gauw een tas meenemen naar de winkel. Want die krijg je daar toch? Wel zo makkelijk. En die tas gooi je daarna weg. Gewoon waar en wanneer jij dat wil. Ook makkelijk.
Veranderen van het basisverhaal
Basisverhalen liggen weliswaar heel diep van binnen, maar laten zich wel degelijk veranderen. Of zelfs vervangen door heel nieuwe.
Je overtuiging was: “Ik ben nu eenmaal geen sporter.” Maar je wordt verliefd op iemand die vaak tennist. Dropt een beperkende overtuiging, stapt in een nieuw verhaal. Het is een transformatie. Je omgeving zegt: “We herkennen je gewoon niet meer terug.”
Veranderen van het basisverhaal is de enige route naar systeemverandering. Het heeft geen zin om tegen het systeem zelf te ageren of protesteren. Want dat is immers slechts een gevolg van de rij voorgaande stappen. Het systeem kan/zal alleen veranderen als we bij de bron beginnen: het verhaal herschrijven dat daaraan ten grondslag ligt. Het verhaal dat het systeem veroorzaakt. Re-storyation is de sleutel.
Primaire stap en creativiteit
Nieuwe verhalen in onszelf zijn de primaire stap op weg naar de Betekeniseconomie. Het begin van die stap ben je al aan het zetten, door dit te lezen. Je zit op dit moment in de re-storyation. Hier. Nu.
Re-storyation vraagt soms de nodige creativiteit: tekst, beeld, geluid, apps, podcasts, exposities, webinars, optredens… Van stilteruimte tot debatcentrum. Van street-art tot opera. Kortom, het is nog leuk ook.
Enkele reacties (via Linkedin)
Linda Hofman, researcher ‘Future consciousness’ & lecturer ‘Future (food) systems’ aan de Fontys Hogescholen, voegt toe:
•
‘Veranderen van verhalen – assumpties – is ook de basis van futures literacy (Miller, R.) dat volgens Unesco een van de belangrijkste capaciteiten is om te leren.’
Riel Miller is sinds 2012 werkzaam bij UNESCO, momenteel als Head of Futures Literacy.
•
‘De lagen die in restoryation genoemd worden, komen ook terug in causal layered analyses (Inayatulla, S.) een manier om toekomstbeelden te doorgronden zodat je bij die aannames terecht komt en de waarden die daaronder liggen.’
Prof. Sohail Inayatulla is sinds 2001 verbonden aan de Tamkang University in Taiwan. Geboren in Pakistan, opgegroeid in de VS en Zwitserland, afgestudeerd in Australië.
Kees Klomp, Hogeschool Rotterdam, mede-oprichter Thrive Institute, auteur:
‘Hier worden Shinta Oosterwaal en ik blij van; mensen – zoals Jurjen – die doorpakken en doorbouwen op onze SDE’s. Daarmee worden het echt ónze SDE’s’
PS: die term re-storyation is wellicht bedacht door botanicus Gary Paul Nabhan.